Όλοι έχουμε χρησιμοποιήσει την έκφραση «πνεύμα αντιλογίας» για να χαρακτηρίσουμε κάποιον που πολύ συχνά έχει αντιρρήσεις και εναντιώνεται στις απόψεις των άλλων. Η λέξη λοιπόν «αντιλογία» συγχέεται πολλές φορές με την εριστική διάθεση, την αυθάδεια και την ανούσια ανταλλαγή λεκτικών διαξιφισμών.
Ωστόσο, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι πρότυπο γόνιμου «πνεύματος αντιλογίας» αποτέλεσε ο Σωκράτης, ο οποίος παρότρυνε διαρκώς τους συμπολίτες του να ανακαλύπτουν τη βαθύτερη αλήθεια των πραγμάτων. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούσε τη διαλεκτική μέθοδο. Άφηνε το συνομιλητή του να εκφράσει ελεύθερα την άποψή του πάνω στο θέμα που συζητούσαν και στη συνέχεια με τις κατάλληλες ερωτήσεις και απαντήσεις τον οδηγούσε στην εξαγωγή νέων συμπερασμάτων και νέων προσεγγίσεων.
Ας μην ξεχνούμε επίσης το μεγάλο Αθηναίο ιστορικό Θουκυδίδη, ο οποίος ενσωμάτωσε στο ιστορικό του έργο τις λεγόμενες «δημηγορίες», δηλαδή τους λόγους που εκφωνήθηκαν από πολιτικούς και στρατιωτικούς κατά την προετοιμασία ή τη διάρκειά του Πελοποννησιακού πολέμου, γιατί βρίσκονταν σε αντιστοιχία με τα μεγάλα γεγονότα του πολέμου πολέμου, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ μέσα από το σχήμα «θέση – αντίθεση» εξέταζε το κάθε ζήτημα ΚΑΙ ΑΠΟ την αντίθετη άποψη.
Επομένως, η συγκροτημένη ανταλλαγή απόψεων και η αντιπαράθεση επιχειρημάτων ΥΠΕΡ και ΕΝΑΝΤΙΟΝ μιας συγκεκριμένης θέσης συνεισφέρει στη σφαιρικότερη αντιμετώπιση και στην πληρέστερη κατανόηση ενός θέματος.
Έχοντας λοιπόν ως σκοπό να οδηγήσουμε τους μαθητές μας στην κατεύθυνση αυτή και να καλλιεργήσουμε την κριτική ικανότητά τους και το πνεύμα υπευθυνότητας, συνεργασίας και σεβασμού στην αντίθετη άποψη, αποφασίσαμε την τρέχουσα σχολική χρονιά να διοργανώσουμε στο σχολείο μας «Αγώνες Επιχειρηματολογίας -Αντιλογίας».
Συγκεκριμένα, δημιουργήθηκαν 8 ομάδες μαθητών και από τις 3 τάξεις του Λυκείου, αποτελούμενες από 2 μέλη. Στη συνέχεια με ΚΛΗΡΩΣΗ:
α) προέκυψαν οι αντίπαλες ομάδες κατά τη φάση των προκριματικών και των ημιτελικών αγώνων
β) δόθηκε σε κάθε ομάδα το ΘΕΜΑ πάνω στο οποίο θα εξέφραζαν την άποψή τους (ενδεικτικά παραθέτουμε κάποια από αυτά στο τέλος του άρθρου)
γ) δόθηκε σε κάθε ομάδα η ΘΕΣΗ που έπρεπε να υποστηρίξουν (ΥΠΕΡ ή ΚΑΤΑ, 1η θέση ή 2η θέση)
δ) ορίστηκε ποια ομάδα θα ξεκινήσει ΠΡΩΤΗ να μιλάει (ΛΟΓΟΣ) και ποια θα ακολουθήσει (ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ). Η διαδικασία των ομιλιών ακολουθούσε διάταξη χιαστί, δηλαδή:
| Πρώτη Ομάδα: | Δεύτερη Ομάδα: | |
| 1ος ομιλητής | —-> | 1ος ομιλητής |
| 2ος ομιλητής | <—– | 2ος ομιλητής |
Στις ομάδες δινόταν προθεσμία 15 λεπτών, προκειμένου οι μαθητές-μέλη της κάθε Ομάδας να συζητήσουν μεταξύ τους και να προετοιμάσουν τα επιχειρήματά τους, χωρίς την παρέμβαση τρίτων (καθηγητών και συμμαθητών) και χωρίς τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων (κινητών τηλεφώνων και υπολογιστών).
Ακολούθως οι ομάδες δήλωναν ποιο μέλος θα έπαιρνε πρώτα το λόγο. Αφού ακούγονταν οι απόψεις και των 4 μελών, η τριμελής ομάδα των κριτών (αποτελούμενη από 1 καθηγητή και 2 μαθητές) βαθμολογούσε μυστικά τον κάθε μαθητή ξεχωριστά (βάζοντας 1 ή 2). Στο τέλος προέκυπτε η συνολική βαθμολογία της κάθε ομάδας.
Η ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ των αγώνων (προκριματικοί και ημιτελικοί) πραγματοποιήθηκε στις 11 Μαΐου, ενώ η ΤΕΛΙΚΗ ΦΑΣΗ (τελικός) πραγματοποιήθηκε στις 19 Μαΐου. Νικήτρια ομάδα αναδείχτηκε αυτή που αποτελούνταν από τους μαθητές της Β’ Λυκείου, Νάννο Μανώλη και Τσεβεκίδη Πέτρο.
Φωτογραφία: από αριστερά προς τα δεξιά: Παπαϊωάννου Άννα (κριτής), Τσεβεκίδης Πέτρος (νικητής) Νάννος Μανώλης (νικητής), Αμανατίδου Άννα (κριτής)
Θέλουμε να συγχαρούμε τους νικητές αλλά και όλους τους μαθητές που συμμετείχαν στους αγώνες. Επίσης θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους μαθητές που συμμετείχαν ως κριτές αλλά και αυτούς που παρακολούθησαν τη διαδικασία ως ακροατήριο, καθώς και τους καθηγητές του σχολείου μας κ. Ζήγου Φρειδερίκη, κ. Ζεγκλίνα Γρηγόρη και κ. Κρανιώτη Μιχαήλ που συμμετείχαν ως κριτές.
«Εκείνος που θέλει να ταρακουνήσει τον κόσμο ας ταρακουνήσει τον εαυτό του» (Σωκράτης).
Παραθέτουμε ενδεικτικά 4 θέματα πάνω στα οποία διαγωνίστηκαν οι μαθητές:
Θέμα: Λογοκρισία ή Ελεύθερη (ασύδοτη;;) διακίνηση ιδεών;
1η θέση: «Επικίνδυνο φαινόμενο της εποχής μας είναι η ΑΣΥΔΟΤΗ διακίνηση ιδεών και απόψεων. Ο καθένας χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) έχει τη δυνατότητα να εκφράζει τις απόψεις του, ακόμη και τις πιο ΑΚΡΑΙΕΣ. Επομένως, η Πολιτεία οφείλει να παρεμβαίνει και να μην επιτρέπει την ανάρτηση τέτοιων θέσεων (ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ)».
2η θέση: «Όλοι έχουμε το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης των απόψεών μας, όποια και αν είναι αυτή, ακόμα και αν θεωρείται από κάποιους ΑΚΡΑΙΑ. Αυτό αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμά μας, που κανένας – ούτε και η Πολιτεία – δεν μπορεί να μας το στερήσει (ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΙΔΕΩΝ)».
Θέμα: Θέση/ στάση των σύγχρονων Γερμανών πολιτών για τις βιαιότητες του ναζιστικού καθεστώτος πριν, αλλά κυρίως κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
1η θέση: «Εμείς οι σύγχρονοι Γερμανοί δεν είμαστε ΥΠΟΛΟΓΟΙ/ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ για όσα έγιναν πριν από περίπου 80 χρόνια, γιατί είναι κάτι που ΔΕΝ ΚΑΝΑΜΕ ΕΜΕΙΣ».
2η θέση: «Εμείς οι σύγχρονοι Γερμανοί είμαστε ΥΠΟΛΟΓΟΙ/ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ για όσα έγιναν τότε, γιατί είναι κομμάτι της ιστορίας μας, το οποίο δεν μπορούμε να ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ. Θα μας ακολουθεί συνέχεια»
Θέμα: Επαναφορά ή μη της σχολικής στολής
1η θέση: «ΠΡΕΠΕΙ να επανέλθει η χρήση της σχολικής στολής, γιατί οι κάθε είδους στολές- άρα και οι σχολικές- εξαλείφουν τις κοινωνικές διαφορές. Επομένως, όλοι αντιμετωπίζονται ΙΣΟΤΙΜΑ ως μέλη της ίδιας κοινότητας».
2η θέση: «ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να επανέλθει η χρήση της σχολικής στολής, γιατί οι κάθε είδους στολές- άρα και οι σχολικές- εξαλείφουν κάθε ίχνος ατομικότητας. Επομένως, όλοι αντιμετωπίζονται ως μέλη μιας μεγάλης ΑΓΕΛΗΣ»
Θέμα: Θανατική ποινή
η θανατική ποινή σε κάποιες χώρες του κόσμου (π.χ. στη Σαουδική Αραβία) εφαρμόζεται, σε άλλες έχει επισήμως καταργηθεί (π.χ. στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και σε κάποιες άλλες διατυπώνονται προβληματισμοί σχετικά με τη χρησιμότητα της επαναφοράς της (π.χ. υπάρχουν κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ στις οποίες εφαρμόζεται, υπάρχουν άλλες στις οποίες έχει επισήμως καταργηθεί και κάποιες άλλες που βρίσκονται στη διαδικασία διαβούλευσης).
Κατά τη γνώμη σας, στην περίπτωση ΣΤΥΓΕΡΩΝ εγκληματιών/ ΑΠΟΤΡΟΠΑΙΩΝ εγκλημάτων πρέπει να εφαρμόζεται;
1η θέση: ΝΑΙ
2η θέση: ΟΧΙ