Κοσμάς Πολίτης
«Τέλος πάντων, κάτι πρέπει ν’ αγαπάει κανείς σ’ αυτό τον κόσμο. Μπορείς να ζήσεις δίχως να σ’ αγαπάνε, μα όχι δίχως ν’ αγαπάς».
Εμπνευσμένο από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το μυθιστόρημα «Στου Χατζηφράγκου» δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στον «Ταχυδρόμο» το 1962-1963, στην τεσσαρακοστή επέτειο του ολοκαυτώματος της Σμύρνης.
Ο τίτλος αναφέρεται σε μια λαϊκή συνοικία της Σμύρνης, όπου και διαδραματίζονται τα περισσότερα επεισόδια του μυθιστορήματος. Τα πολυάριθμα πρόσωπα είναι, σχεδόν όλα, «καθημερινοί άνθρωποι, με τις καθημερινές έγνοιες και τις μικροχαρές τους». Κάτω όμως από μια ηθογραφική επίφαση διαφαίνεται ένας εντελώς μοντέρνος χειρισμός του χρόνου και του χώρου, καθώς και η μαστοριά του Πολίτη στο ξετύλιγμα της πλοκής.
Ενώ στο συνηθισμένο μυθιστόρημα ο χώρος αποτελεί ένα πλαίσιο, τα σκηνικά μπροστά στα οποία ενεργούν τα πρόσωπα, στο μυθιστόρημα αυτό η πολιτεία φαίνεται να παίζει τον κεντρικό ρόλο – να εμφανίζεται στο πλάνο – ενώ τα ανθρώπινα πρόσωπα είναι δευτερεύοντα. Συνήθως ο μυθιστοριογράφος πρώτα συλλαμβάνει τα κύρια πρόσωπα και τα κύρια νήματα της πλοκής, και μετά τα τοποθετεί σε κάποιο περιβάλλον. Στο μυθιστόρημα του Πολίτη, αντίθετα, φαίνεται να έγινε το αντίστροφο: πρώτα του ήρθε η επιθυμία να γράψει ένα βιβλίο για τα σαραντάχρονα της Σμύρνης, και ύστερα επινόησε τα πρόσωπα και τα δράματά τους. Η έμπνευσή του ήταν πρώτα απ’ όλα τοπογραφική. Γίνονται τρία δράματα, και όχι ένα και τα τρία νήματα σπάνια διασταυρώνονται: αλληλοσυνδέονται μόνο και μόνο γιατί ξετυλίγονται στον ίδιο χώρο και υποτάσσονται στη μεγάλη εθνική και ανθρώπινη τραγωδία της Μικράς Ασίας.
Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή το μυθιστόρημα αποκτά μία νέα επικαιρότητα και φορτίζει συναισθηματικά τον αναγνώστη.
Πρόταση: Ελένη Πλόσκα
[/et_pb_text][/et_pb_column] [/et_pb_row] [/et_pb_section]